Opeens is alles anders en moeten ze hun ouders, hun aandacht, maar ook hun leefruimte delen met een vreemd wezen waar zij zelf niets aan hebben en ook (doorgaans) niet om hebben gevraagd. Het is dus heel normaal dat dit grote gevoelens met zich meebrengt. Het is dus zeker een goed idee om de komst van een nieuw broertje of zusje goed te begeleiden, zowel op voorhand als wanneer die kleine spruit er eindelijk is.

Idealiter zorg je voor een goede voorbereiding. Een paar tips:

• Lees samen boekjes over baby’s en over grote broer of zus worden.
• Je kan ook samen terug gaan kijken naar de foto’s en filmpjes van toen hij/zij zelf nog een baby was!
• Haal een pop in huis (moest die er nog niet zijn). die kan je gebruiken bij de voorbereiding, maar ook als de baby er al is! Kinderen doen graag wat mama en papa doen, dus dan hebben ze een ideaal attribuut om mee aan de slag te gaan.
• Geef informatie: vertel dat ze veel slapen, dat ze melk drinken (afhankelijk van of je flesjes of borstvoeding geeft kan je daar verder op ingaan en als je een pop bij de hand hebt kan je dat ook visualiseren!), vertel dat ze huilen om te vertellen dat ze iets nodig hebben en dat ze het eerste jaar nog niet zo goed kunnen spelen.
• Laat je kind meehelpen bij het inrichten van de babykamer of mee spulletjes uitkiezen voor de baby.

Gedragsveranderingen die je zou kunnen zien bij de kersverse grote broer/zus

(soms zie je hier ook al iets van voor de baby er effectief is!)

• Een toename in driftbuien
• Vaker huilen
• Controle zoeken en bepalend zijn
• Agressie naar ouders of naar baby toe
• Slechter of anders slapen of eten
• Heel zorgzaam zijn
• Zich meer terugtrekken
• …

Hieronder zitten vaak gevoelens zoals angst, jaloezie, onzekerheid,… Hun wereld staat even volledig op zijn kop. Opeens moeten ze de aandacht van hun ouders delen, bij bezoek staan zij niet meer in het middelpunt van de belangstelling,…

Bij gevaarlijk of agressief gedrag moet je natuurlijk ingrijpen en grenzen stellen zodat het voor iedereen veilig blijft. Vergeet alleen niet om ook en vooral erkenning te geven voor de onderliggende gevoelens zoals jaloezie, onzekerheid, angst,… en om zeker ook tegemoet te komen aan de onderliggende behoeften zoals aandacht, geruststelling, duidelijkheid,… Als je dat niet doet dan blijft die behoefte aanwezig en zal je dus ofwel hetzelfde gedrag zich zien herhalen, of ander gedrag zien dat daarom niet per sé beter is.

Dingen die je zou kunnen doen wanneer de baby er is:

We hebben de neiging om enkel te focussen op de leuke en positieve dingen. Het is echter erg belangrijk om ook uitgebreid erkenning te geven voor de lastige gevoelens die je kind mogelijk ervaart. Sommige kinderen laten dit heel duidelijk merken, anderen minder. Dat betekent daarom niet dat ze het allemaal prima vinden. Dat kan je doen door niet alleen het gevoel te erkennen, maar ook de oorzaak van het gevoel en de onderliggende behoeften te benoemen. Bijvoorbeeld: “Ik kan me voorstellen dat je je heel erg verdrietig voelt omdat mama en papa veel met zusje bezig zijn en niet altijd met jou kunnen spelen wanneer jij dat wilt. Het is allemaal een beetje anders en raar nu he? Volgens mij zou jij het liefst van al heel de tijd bij mij willen zijn nu. Ik snap dat dit allemaal even heel moeilijk is. Ik vind het belangrijk dat je weet dat ik jou altijd graag zie, ook al is zusje er nu bij. Jij blijft altijd even speciaal voor mij en ik hou altijd van jou.” (Uiteraard pas je je boodschap zoals altijd aan aan de leeftijd van je kind).

Let er op dat je de nieuwe baby niet altijd aanwijst als reden waarom je niet tegemoet kan komen aan de behoeften van je oudste kind. Bijvoorbeeld: In plaats van te zeggen “Stil zijn want de baby slaapt” kan je zeggen “Nu doen we even een rustig spelletje”. Het risico bestaat anders dat zij de nieuwe baby nog meer als oorzaak van alle ellende gaan zien en nog meer negatieve gevoelens gaan krijgen tegenover de baby.

Nog een paar tips:

• Benoem de fijne interacties die je ziet: “Oh je broertje vindt het leuk als je zingt, kijk hoe hij lacht.” “Volgens mij wilt zusje graag met jou spelen, kijk eens hoe ze naar jou kijkt en haar handjes naar je uitstrekt.”
• Betrek de oudste bij de verzorging als hij of zij dat leuk vindt: luier en doekje aangeven, de baby entertainen, een flesje helpen maken,…
• Vertel fijne dingen over de grote broer/zus aan de baby terwijl hij/zij het hoort.
• Wees geduldig en blijf uitleggen hoe baby’s werken en wat ze nodig hebben en benoem wat de baby al kan en wat nog niet.

Wat ook zeker aan te raden is, is om dagelijks extra momenten van exclusieve aandacht te voorzien, zoals bijvoorbeeld met speciale speeltijd. Idealiter elke dag 10 minuten. Doe samen iets waarbij je oudste kind je volledige aandacht krijgt. Onderliggend aan lastig gedrag zit vaak de behoefte om gezien te worden, om aandacht te krijgen, om bevestiging te krijgen dat jullie hem of haar nog steeds graag zien. Dat kan je dus zeker ook benoemen zoals eerder gezegd, én het is daarnaast natuurlijk belangrijk om aan die behoefte tegemoet te komen. Dat kan je dus doen door dagelijks een portie exclusieve aandacht te voorzien.

Wees ook (en misschien vooral) mild voor jezelf

Het is uiteraard niet nodig dat je al deze dingen altijd doet. Zeker wanneer de baby er al is heb je je handen als ouder doorgaans (letterlijk en figuurlijk) al vol genoeg. Voel je dus niet verplicht om al deze tips toe te passen of gefaald wanneer het niet lukt of wanneer je je geduld verliest en uitvliegt tegen je oudste. Probeer hier nadien even op terug te komen en je te verontschuldigen. Vertel dan bijvoorbeeld dat het een grote verandering is voor jullie allemaal en dat jullie samen gaan ontdekken hoe iedereen zijn plekje kan vinden in jullie nieuwe gezin. Dat kost misschien wat tijd en verloopt met vallen en opstaan, maar dat is ook helemaal oké!

Heb je nood aan meer tips, handvaten en houvast? Dan is de digitale gids ‘Een nieuw broertje of zusje’ een aanrader!