Als ouder heb je vast al ondervonden dat kinderen niet altijd goed weten hoe ze grote emoties zoals woede of frustratie kunnen uiten. Je emoties leren reguleren is een voortdurend leerproces dat tijd en geduld kost om onder de knie te krijgen. Als we eerlijk zijn, hebben de meesten van ons het met momenten ook moeilijk bij het omgaan met die grote gevoelens. Net daarom is het goed om al op jonge leeftijd te leren hoe je emoties kunt reguleren.

‘Uit de situatie stappen’ kan heel helpend zijn wanneer emoties het overnemen. Daarom gebruiken veel mensen nog steeds een Time Out. Alleen is dat niet meteen iets wat ik aanraad (afhankelijk van hoe je hier gebruik van maakt natuurlijk. Iedereen heeft zo zijn eigen concept van Time Out). Iets wat kan helpen om je kind te ondersteunen om uit de situatie te stappen voor je kind iets doet waar die nadien spijt van krijgt, is het introduceren van een ‘rusthoek’. Het geeft je kind een plek om naartoe te gaan.

Wat is een rusthoek?

Een rusthoek is een plek waar kinderen zich kunnen terugtrekken om tot rust te komen en te ontspannen. Het is een rustige, veilige ruimte die kinderen de mogelijkheid biedt om hun emoties te reguleren en even te ontsnappen aan de drukte en prikkels rondom hen. In een rusthoek kunnen kinderen vaak makkelijker tot rust komen en weer in balans komen. Het is een goed alternatief voor een time-out.

Wanneer gebruik je een rusthoek?

Een rusthoek kan op verschillende momenten en in verschillende situaties gebruikt worden:

1. Bij overprikkeling: Wanneer een kind overprikkeld is. Na school, een uitstap of een feestje bijvoorbeeld kan dit heel zinvol zijn. Of algemeen wanneer een kind moeite heeft om zich te concentreren en even een pauze nodig heeft. Daarom is het ook handig om een rusthoek in de klas te hebben.
2. Bij grote emoties: Wanneer een kind boos, verdrietig of gefrustreerd is bijvoorbeeld en even uit de situatie wil stappen.
3. Zelfreflectie: Deze is enkel voor wat oudere kinderen van toepassing. Maar het kan een fijne plek zijn om even na te denken over zichzelf, hoe de dingen lopen of om oplossingen te bedenken voor problemen. Ook als ouder kan je hier gebruik van maken 😉

Hoe gebruik je een rusthoek?

De rusthoek is geen time-out-plek. Het is geen straf. De rusthoek is bedoeld om een veilige plek te zijn. Een plek voor een kind om op adem te komen en emoties de ruimte te geven zodat ze weer wat kunnen zakken, voordat ze te groot worden. Hoewel het prima is om een ​​kind aan te moedigen even naar de rusthoek te gaan, is het nooit de bedoeling een kind te dwingen om naar de rusthoek te gaan.

1. Introduceer de rusthoek: Leg aan je kind uit wat de rusthoek is en waarom deze er is. Maak duidelijk dat het een plek is om tot rust te komen. In het begin is het aan te raden om samen met je kind naar de rusthoek te gaan. Zo kan je je kind helpen om er een gewoonte van te maken en blijf je ook bij je kind om je kind te helpen tot rust te komen. Doe bijvoorbeeld samen een ademhalingsoefening. Bij sommige kinderen is het goed om elke keer samen te gaan, andere kinderen vinden het op den duur fijn om zelf te gaan.
2. Wanneer gebruik je de rusthoek: De rusthoek is op vlak van emoties vooral zinvol om een driftbui te voorkomen of om nadien samen na te denken over wat er gebeurde en oplossingen de bedenken voor de toekomst. Het kan ook fijn zijn om nieuwe strategieën om met emoties om te gaan (zoals bijvoorbeeld een ademhalingsoefening) hier in te oefenen op een rustig moment. Wanneer je kind middenin een driftbui zit, is de rusthoek doorgaans niet wat er nodig is. Dan heeft je kind jouw nabijheid nodig om eerst wat meer rust te vinden.
3. Probeer afleiding te beperken als je kind in de rusthoek zit. Zorg ervoor dat andere kinderen je kind niet lastigvallen. Voorzie eventueel een koptelefoon.
4. Zorg ervoor dat de ruimte toegankelijk is voor alle kinderen die deze nodig hebben.
5. Laat je kind kiezen: Dwing je kind niet, maar moedig het gebruik aan. Wanneer je zelf af en toe gebruik maakt van de rusthoek, is de kans groter dat je kind dit ook zal doen.
6. Herken signalen: Help je kind diens signalen te herkennen van overprikkeling of stress, zodat het zelf tijdig kan beslissen om naar de rusthoek te gaan.
7. Geef de tijd: Laat je kind de tijd nemen die het nodig heeft in de rusthoek. Dit kan variëren van een paar minuten tot een langere periode.
8. Check-in: Wanneer je kind alleen in de rusthoek zit, kom dan regelmatig even checken hoe het gaat. Blijf in de buurt.

Hoe maak je thuis zelf een rusthoek?

Thuis een rusthoek creëren kan eenvoudig zijn en hoeft niet veel ruimte in beslag te nemen. Hier zijn enkele stappen om een rusthoek te maken:

Kies een rustige plek.

Zoek een rustige hoek of ruimte in huis waar weinig afleiding is. Dat kan een hoekje zijn, een plek onder de trap, een kast zonder deuren,… Je kan ook een tipi, een tenthuisje of een grote kartonnen doos gebruiken.

Zorg voor comfort.

Voorzie zachte kussens, dekens en eventueel een zachte mat op de vloer om een comfortabele omgeving te creëren.

Voeg rustgevende elementen toe.

Denk aan zachte verlichting, zoals een nachtlampje of kerstlampjes (voorzie sowieso iets dat niet warm wordt zodat er geen brandgevaar is). Kalmerende, zachte kleuren kunnen ook bijdragen aan een rustige sfeer, een plantje, een aangename en vertrouwde geur,… Meer concrete voorbeelden vindt je verderop.

Betrek je kind.

Laat het kind meedenken over de inrichting van de rusthoek. Dit kan hen helpen zich meer op hun gemak te voelen in de ruimte en ervoor zorgen dat ze enthousiast zijn over het gebruik van de rusthoek.

Welke dingen kan je voorzien in een rusthoek?

Er zijn verschillende items die je in een rusthoek kunt voorzien om het een aangename en rustgevende plek te maken:

• Zachte kussens en dekens voor comfort en geborgenheid. Ook een verzwaard deken of verzwaarde knuffel kan fijn zijn.
• Knuffels en pluche dieren. Wanneer je kind boos is kan er eventueel ook met de knuffels gegooid worden. Maak hier wel goed afspraken rond.
• Rustgevende muziek of geluiden. Gebruik een kleine luidspreker, koptelefoon of een geluidsmachine met natuurgeluiden.
• Posters of kaarten met gevoelens en strategieën. Je kan kaarten of posters voorzien met verschillende gevoelens, zodat je kind gevoelens kan leren benoemen en eenvoudige strategieën om met gevoelens om te gaan. Voorbeelden vind je hier.
• Gevoelsdagboek
• Sensorisch speelgoed. Zoals stressballen, fidget spinners, pop-its… Ook een glitter-of sneeuwbol kan fijn zijn om naar te kijken.
• Boeken. Rustige leesboeken, prentenboeken of boeken specifiek over emoties. Enkele suggesties vind je hier.
• Tekenspullen. Kleurboeken, stiften en papier om creatief bezig te zijn.
• Geuren. Een vertrouwde geur, zoals die van mama, of kalmerende geuren zoals lavendel kunnen een fijne toevoeging zijn.

Je hoeft zeker niet alles wat hier staat te voorzien, gebruik de voorbeelden als inspiratie om van te vertrekken.

Stel duidelijke afspraken op

Hier zijn enkele voorbeelden:

• Iedereen mag gebruik maken van de rusthoek.
• Er mag maar 1 kind tegelijkertijd in de rusthoek, tenzij 2 kinderen samen beslissen om naar de rusthoek te gaan om samen na te denken over een oplossing voor een (gemeenschappelijk) probleem.
• Leer kinderen die niet in de rusthoek zitten, om het kind dat er zit met rust te laten.
• Zorg ervoor dat kinderen geen tablets, smartphones of videogames, in de hoek meenemen. (Tenzij er een duidelijke afspraak is dat ze deze mogen gebruiken om bijvoorbeeld naar een meditatieverhaal of muziek te luisteren. Hou dit dan goed in de gaten.)
• …

Een rusthoek is niet noodzakelijk, maar kan voor veel kinderen – zeker voor kinderen die prikkelgevoelig zijn – een fijne toevoeging zijn aan je huis of in je klas. Een rusthoek biedt een veilige haven waar kinderen tot rust kunnen komen, hun emoties beter kunnen leren herkennen (met ondersteuning van een volwassene) en hun emoties kunnen leren reguleren.

Ik wens jullie alvast veel rust toe!