“Most children are amazing critical thinkers before we silence them.”

– Bell Hooks

Kritisch denken is de vaardigheid om informatie op een objectieve manier te bekijken & analyseren, op waarde de schatten, en zelf tot een oordeel of beslissing te komen. In onze huidige samenleving is dit een essentiële vaardigheid.

Het belang van kritisch denken

• Het helpt om onafhankelijke slimme en geïnformeerde keuzes te maken.
• het kan helpen voorkomen dat je misleid wordt, overtuigd wordt door propaganda of dat er misbruik van je wordt gemaakt.
• Het helpt je vertrouwen op de keuzes en beslissingen die je neemt.
• Het daagt onze eigen ideeën en die van de mensen om ons heen uit.
• Het kan ervoor zorgen dat je het perspectief van anderen om je heen beter begrijpt en dat je meer open staat voor andere meningen.
• Kritsich denken stimuleert creatief denken.
• Het ondersteunt probleemoplossende vaardigheden en helpt om met uitdagingen om te gaan.

Welke skills en kennis zijn belangrijk bij kritisch denken?

• Doorvragen en het grote geheel in kaart proberen krijgen.
• Verschillende bronnen raadplegen en kritisch kijken naar welke bronnen je gebruikt.
• Actief luisteren in gesprekken: luisteren om te begrijpen.
• Je bewust zijn van de (voor)oordelen die je hebt en van die van de auteurs van de bronnen die je raadpleegt.
• Weten dat er zoiets bestaat als belangenconflicten.
• Weten dat reclame en propaganda bestaan en wat het doel ervan is.
• Mediawijsheid: weten dat Photoshop en AI bestaat en wat je daar tegenwoordig allemaal mee kan doen.
• Open staan voor meningen en ideeën die verschillend zijn dan de jouwe en deze bewust opzoeken.
• Weten dat niemand àlles weet. Ook jij niet.
• Weten dat er mensen zijn die geloven dat sommige mensen minderwaardig zijn, om welke reden dan ook, en dat dit geen correcte overtuiging is.
• Je er bewust van zijn dat niet iedereen er dezelfde normen en waarden op nahoudt.

Heel wat van deze dingen kan je als ouder voorleven. Of je kan je kind hierover informeren.

Vragen die je je kind kan stellen om kritisch denken te stimuleren

• Hoe weet je dat? Wie heeft je dat verteld?
• Kan je voorbeelden bedenken van situaties waarin het anders is/loopt/zou zijn?
• Hoe zou je dit kunnen oplossen? Kan je nog meer oplossingen bedenken? (Brainstorm: niets is juist/fout)
• Wat zijn de gevolgen voor jou wanneer je voor deze oplossing zou kiezen?
• Wat zijn de gevolgen voor de ander(en) wanneer je voor deze oplossing zou kiezen?
• Wat zijn de gevolgen op korte termijn? Wat zijn de gevolgen op lange termijn?
• Stel dat jij in de schoenen van de ander zou staan, hoe zou jij er dan over denken? Wat zou jij dan willen?
• Wat maakt dat je me deze vraag stelt?
• Dat is een goeie vraag! Wat denk je zelf?
• Waarom denk je dat?
• Voor wie zou deze beslissing allemaal gevolgen kunnen hebben?
• Hoe zou je dit anders hebben kunnen aanpakken?
• Wat heb je hier uit geleerd?
• Wat maakt dat je A hebt gekozen en niet B?
• Wie vertelt dit verhaal? Hoe werkt dit verhaal in hun voordeel? Welke overtuigingen, normen en waarden heeft die persoon of organisatie? Zou er nog een andere kant zijn aan dit verhaal?
• Deelt deze persoon deze informatie uit eigen initiatief, of wordt die ervoor betaald?
• Wat vind jij hiervan?

Als laatste tip:

Omarm de WAAROM-vragen van je jonge kind. Hoe vervelend ze soms ook zijn. Dit is de basis van nieuwsgierigheid en kritisch denken 😉